LEES EN WEEG !!!
Meestal worden het preken genoemd, ik kies voor overweging.
Waarom? Omdat 'Preken' in onze taal een negatieve klank heeft.
Omdat 'Overweging' uitnodigt het gehoorde zelf te wegen.
Op deze pagina staan altijd mijn laatste in Oosternijkerk gehouden liturgie en overweging.
Hieronder lees je mijn liturgie en overweging van zondag 8 juni, Eerste Pinksterdag (leestijd 6-8 min.).
De volgende liturgie en overweging verschijnen op zondag 22juni .
Verklaring gebruikte afkortingen liedbundels:
ELB = Evangelische Liedbundel
Gez = Gezang X uit Liedboek Voor De Kerken (1973)
Lfll = Lieten fan leauwe en langstme (2019)
NBV = Nieuwe Bijbelvertaling (2004)
NBV'21 = Nieuw Bijbelvertaling (2021)
NLB = Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk
NPB = Nieuwe Psalmberijming (2021)
Opw = Opwekkingsliederen
ZG = Zingende Gezegend
Liturgie
Muziek
Welkom en mededelingen
- Zingen ‘Mei-inoar yn Jezus namme’
Stilte van voorbereiding
Votum en groet
Gebed
- Zingen Gez. 477 (Geest van hierboven)
Tekst van de week à 2Kor. 3: 3 (NBV’21)
- Zingen ELB 150 (melodie Gez. 464; Ruis, o Godsstroom der genade)
Schriftlezing Hnd. 2: 1-13 (NBV’21)
- Zingen Gez 249 (Wij leven van de wind)
Overweging
- Zingen NLB 976 (Melodie Psalm 110; Ons heeft de Heer met liefde…)
Lezen Geloofsbelijdenis
- Zingen Gez. 314: 3 (Nabij of ver, wij zijn verbonden)
Gebed (gezamenlijk OV)
- Zingen Gez. 44 (Dank, dank nu allen God)
Zegen
Muziek
Overweging
Na de terugkeer van Jezus naar de hemel hebben de leerlingen een soort van appartement in Jeruzalem betrokken. Daar zitten ze, volgens de schrijver Lukas, samen…
…met de vrouwen en met Maria, de moeder van Jezus, en met zijn broers.
Ongetwijfeld zullen ze hun gedachten hebben laten gaan over het afscheid van Jezus. Nu zijn ze echt zonder Hem. Zoals elk gemis van een geliefde pijn doet, zal ook het gemis van Jezus hen hebben geraakt. Nu moeten ze op eigen benen staan. Dat valt niet mee. Daar kun je tegenop zien.
Jullie zullen mijn getuigen zijn…
had Jezus gezegd voordat Hij wegging. Ga er maar aan staan. Hoe doe je dat, getuige-zijn van Jezus? Gelukkig had Hij ook gezegd dat ze daar hulp bij krijgen. Ze moesten wachten op de komst van de heilige Geest. Die zal hen helpen de opdracht handen en voeten te geven, hen ook de juiste woorden te binnen brengen om te spreken. En dus wachten ze in dat appartement op de vervulling van de belofte.
Dat wachten doen ze niet passief. Nee, Lucas vertelt dat ze zich vurig en eensgezind wijdden aan het gebed. Dat gebed zal, denk ik, niet zo poëtisch geklonken hebben als NLB 680, ook een gebed:
Kom, heilige Geest, Gij vogel Gods,
daal neder waar Gij wordt verwacht.
Verschijn, lichtengel, in de nacht
van onze geest verward en trots.
Op de bekende oosterse wijze zal het met veel emotie gepaard zijn gegaan. Vurig bidden ze om de vervulling van de belofte van Jezus. Vurig, dat is met alles wat in je zit.
Biddend zitten ze bij elkaar. Wachtend op de dingen die komen gaan. Ik kan mij niet zo goed voorstellen hoe ze het wachten die dagen beleefd hebben. Je wacht op iets waarvan je weet dat het komt, maar niet wanneer het komt en hoe het komt. Gespannen, misschien wel wat zenuwachtig tel je de dagen. Naarmate de dagen waarop er niets gebeurt voorbij glijden, komt het aan op volharding. Na zeven, acht dagen zonder dat er iets bijzonders plaatsvindt, blijven vasthouden aan de belofte van Jezus.
Wij kunnen zeggen, wat is nu zeven, acht dagen, maar dat komt omdat wij weten dat er tien dagen tussen Hemelvaartsdag en Pinksteren zitten. Dat wist dat gebedsgroepje in Jeruzalem niet. Voor hen stond elke dag weer opnieuw in het teken van: misschien vandaag!
En dan ineens is het zover. Plotseling, geheel onverwacht dus, dient de heilige Geest zich aan. In tekenen van vuur en wind is daar de Geest. Alle leerlingen raken erdoor vervuld en beginnen in vreemde talen te spreken. Dat zal naast een uitbundige, ook een enigszins chaotische toestand zijn geweest, denk ik.
Wind, vuur en taal. Prachtige tekenen die iets zeggen over de heilige Geest.
- Wind is onzichtbaar. Toch voel je het wel en zie je ook wat het doet. Zo is de heilige Geest, je ziet haar niet, maar ze is er wel.
- Vlammen als vuurtongen. Vuur, vurig, in vuur en vlam staan, heilig vuur in je hebben. De heilige Geest laat zich niet onbetuigd. Ze spoort mensen aan.
- Spreken in vreemde talen. De heilige Geest is voor iedereen. Haar boodschap is voor iedereen. Niemand die haar claimen kan. Iedereen hoort de boodschap in de eigen taal.
De mensen in Jeruzalem hebben de komst van de Geest gehoord middels het geluid van een windvlaag. Ze drommen samen bij het huis waar de leerlingen zijn en horen hen daar ieder in zijn/haar taal spreken. Volgens het verhaal kwamen ze uit alle volken op aarde. Ik denk dat dat een zinvolle overdrijving is. Hierdoor wordt Pinksteren verbonden met Hemelvaartsdag.
Vlak voordat Jezus terugging naar de hemel had hij immers tegen zijn leerlingen gezegd:
Wees mijn getuige tot aan de uiteinden van de wereld.
Op Hemelvaartsdag komt de hele wereld in beeld, met Pinksteren wordt dat werkelijkheid.
Je zou er de woorden van Psalm 117 naast kunnen leggen:
Loof de Heer, alle volken,
prijs Hem, alle naties:
zijn liefde voor ons is overstelpend,
eeuwig duurt de trouw van de Heer.
Dat is Pinksteren: mensen raken in vuur en vlam vóór en dóór het verhaal van Jezus. Het verhaal dat vertelt van licht in een donkere wereld. Van hoop in een tijd van zorg en onzekerheid. Van leven in verdraagzaamheid en verzoening.
Het is een boodschap die zich richt op de ommekeer van het hart. Gericht op het veranderen van de gezindheid. Dat is niet gemakkelijk. Vaak staan we onszelf daarvoor in de weg. Vinden we de boodschap die Jezus voorstaat ook hinderlijk en gaan we liever onze eigen aardse gang.
Daarom hebben we de heilige Geest nodig. Die moet ons helpen op Jezus gericht te zijn. Zoals Paulus het in één van zijn brieven schrijft (Fil.2:5):
Laat die gezindheid bij u zijn die Jezus Christus had.
Maar, waarom zou je dat doen? Waarom zou je je leven gaan leiden volgens het voorbeeld van Jezus? Mijn antwoord zou zijn: omdat Jezus laat zien waar het in samen leven om gaat. Daarin gaat het om omzien naar de mens die niet mee kan komen, om het belang van de ander.
In de tijd van Jezus waren dat vooral de vreemdeling, de armen, de wezen en de weduwen. In het Oude Testament wordt het volk Israël opgeroepen hen niet in de steek te laten. Zij waren de mensen die aangewezen waren op de hulp en zorg van de anderen. Ga aan hen niet voorbij, is de boodschap van Godswege.
Ook onze tijd kent de mensen die niet mee kunnen komen. Mensen dichtbij en mensen veraf. Mensen die aangewezen zijn op de hulp en zorg van anderen. Het is ook vandaag de boodschap van Godswege dat de sterken de zwakken dragen, dat de rijken de armen ondersteunen.
Jezus roept op om het belang van de ander voor ogen te houden. In zijn samenvatting van de wet zegt hij (Mt.7:12):
Behandel anderen zoals je zou willen dat jij behandeld wordt.
Een prachtig uitgangspunt waar niemand iets tegen kan hebben. Maar hoe mooi het ook is, de levenspraktijk blijkt heel vaak anders. Waar bij Jezus de ander voorop staat, is dat bij ons vaak onszelf.
Van dat egocentrisme moeten we af. Het leven draait niet om mij, niet om het eigen volk, niet om de eigen welvaart. Waar het om gaat is het belang voor elkaar. Dat je het goede, het mooie, het schone zoekt voor elkaar. Daar wil de Geest van God ons bij helpen. De Geest die gekomen is met Pinksteren. De Pinkstergeest is de Geest die ons wil helpen om het voorbeeldleven van Jezus na te volgen. Om het koninkrijk van God te vestigen. Om getuigen van Hem te zijn.
Paulus schrijft aan de kerk in Korinthe en daarmee ook aan ons:
U bent een brief van Christus, door ons opgesteld, niet met inkt geschreven maar met de
Geest van de leven God, niet in stenen platen gegrift maar in mensenharten.
Dat is de Pinkstermetafoor van vandaag. Wij zijn brieven van Christus. De Bijbel wordt niet meer zoveel gelezen als vroeger en de kerk wordt minder bezocht. Het komt dus op ons aan. Zijn wij leesbare brieven van Christus? Kunnen de mensen om ons heen aan ons ons doen en laten Christus aflezen?
Laten wij in onze dorpen leesbare Christus-brieven zijn, geschreven met de Geest van God, gegrift in ons mensenhart. Dat is onze Pinksteropdracht.
Amen